Μεθώνη-1394 μ.Χ. –Φραγκοκρατία στη Μεσσηνία
Επιμέλεια κειμένου: Γιώργος Β. Κολλάτος
Το 1394 μ.Χ. η Μεθώνη έπαιζε τότε σπουδαίο ρόλο, καθ΄ όσον βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο της Ευρώπης και ήταν σημαντικό γεωγραφικό σταυροδρόμι. Κατά την αρχαιότητα οι Φοίνικες και οι Πειρατές την έκαναν ορμητήριό τους και βαφείο των πλοίων τους. Ο όμηρος και ο Θουκυδίδης αναφέρουν την αρχαία πόλη Πήδασο στο ίδιο μέρος, ενώ ο Παυσανίας την αναφέρει ως Μοθώνη. Οι Φράγκοι το 1204 και οι Βενετοί το 1206 την καταλαμβάνουν και οι τελευταίοι την οχυρώνουν με ισχυρά τείχη και την κάνουν εμπορικό κέντρο μέχρι το 1500 που ο Βαγιαζήτ την πολιόρκησε και την κατέλαβε.
Μέσα σ΄αυτό το ιστορικό και γεωγραφικό περιβάλλον, το 1394 μ.Χ έγινε στη Μεθώνη Μεσσηνίας ο περιβόητος και πολυθρύλητος «γάμος του Κουτρούλη», που μέχρι και σήμερα αναφέρεται συχνά-πυκνά. Τι ακριβώς έγινε όμως στου Κουτρούλη τον γάμο; Ποιος ήταν ο Κουτρούλης; Γιατί έγινε τόσος θόρυβος με αυτόν τον γάμο και μέχρι σήμερα (600 χρόνια και μετά) διατηρείται ο ντόρος στη Μεσσηνία και όχι μόνο, απ΄ τη συγκεκριμένη γαμήλια τελετή του 1394 μ.Χ. στη Μεθώνη;
Γιατί βγήκαν παροιμίες από το συγκεκριμένο γάμο όπως: “Έγινε του Κουτρούλη ο γάμος» ή «Έγινε του Κουτρούλη το πανηγύρι» ή «Όπου γάμος και χαρά ο Κουτρούλης μάγερας;»
Γιατί εμείς οι νεώτεροι Έλληνες λέμε: έγινε «του Κουτρούλη», όταν θέλουμε να περιγράψουμε μία κατάσταση που όλα πηγαίνουν λάθος, μία φασαρία μία οχλοβοή, μία θορυβώδη συνάθροιση και μεγάλη ακαταστασία;
Γιατί ο παροιμιώδης αυτός γάμος του Κουτρούλη έγινε επιτυχημένο διαχρονικό θεατρικό έργο; (Το 1844 από τον Αλέξανδρο Ρίζο και το 1999 από τον Γιάννη Μόρτζο.)
Γιατί αναβιώνει κάθε χρονιά, από τον 14ο αιώνα μέχρι σήμερα «του Κουτρούλη ο γάμος» στο Καρναβάλι της Μεθώνης; Στις μέρες μας την Καθαρή Δευτέρα, το ζευγάρι των νεόνυμφων είναι δύο άντρες, που μαζί με τους συγγενείς πηγαίνουν στην πλατεία όπου γίνεται ο γάμος με παπά και με κουμπάρο. Διαβάζεται το προικοσύμφωνο και ακολουθεί ένα τρικούβερτο γλέντι.
Όμως ας έρθουμε στα γεγονότα: Ο καβαλλάριος κύρ-Ιωάννης Κουτρούλης, ζούσε στη Μεθώνη Μεσσηνίας. Το 1377 μ.Χ. μετά από ερωτικό σκάνδαλο με μία συντοπίτισσά του, η οποία απομακρύνθηκε από το συζυγικό της σπίτι, ο Κύρ-Ιωάννης ο Κουτρούλης συγκατοίκησε μαζί της. Η μεγάλη εκκλησία έμαθε για τον παράνομο δεσμό του ζευγαριού και απομάκρυνε από τους κόλπους της τη μοιχαλίδα γυναίκα, αφορίζοντάς την.
Πέρασαν δεκαεπτά ολόκληρα χρόνια και το παράνομο, ανυπαντρο ζευγάρι, εξακολουθούσε να συζεί στη Μεθώνη! Ο έρωτας δεν έσβηνε, ούτε και ο καημός τους που δεν μπορούσαν να παντρευτούν. Ο κυρ-Ιωάννης ο Κουτρούλης δε μπορούσε να διανοηθεί ότι θα χωρίσει τη συγκεκριμένη γυναίκα, που ήταν ο έρωτας της ζωής του. Συνέχεια έκανε ενέργειες για να βρεθεί τρόπος, ώστε να την παντρευτεί νομίμως. Αυτή η κατάσταση ήταν πασίγνωστη στη μικρή κοινωνία της Μεθώνης και φαντάζεστε τι μεγάλο σκάνδαλο είχε δημιουργήσει. Ο πρώτος και νόμιμος σύζυγος της άπιστης γυναίκας αντιδρούσε όλα αυτά τα δεκαεπτά χρόνια και βασάνιζε τον Κουτρούλη.
Τα πράγματα όμως τον μήνα Μάιο του 1394 μ.Χ. μετεβλήθησαν ραγδαίως, υπέρ του ερωτευμένου ζευγαριού. Η αφορισθείσα άπιστη γυναίκα παρουσίασε στον Πατριάρχη Αντώνιο τον Δ΄ διαζευκτήριο, το οποίο είχε εκδοθεί ήδη από τον εν τω μεταξύ αποθανόντα Επίσκοπο Μεθώνης, Καλογέννητο. Με βάση αυτό το διαζύγιο ο γάμος της γυναίκας αυτής εθεωρείτο ότι είχε διαλυθεί νόμιμα. Έτσι ο Πατριάρχης Αντώνιος ο Δ΄ με επιστολές του προς τον Μητροπολίτη Μονεμβασίας και τον Επίσκοπο Μεθώνης, αναγνώρισε το δίκαιο της γυναίκας και θα επέτρεπε τον γάμο της με τον Κουτρούλη, εάν αποδεικνυόταν ότι αυτός δεν είχε ερωτικές σχέσεις μαζί της κατά το διάστημα, κατά το διάστημα, κατά το οποίο αυτή ζούσε με τον πρώτο και νόμιμο άνδρα της! Αν και όλη η Μεσσηνία πίστευε ότι το ζευγάρι είχε σχέσεις και κατά τον χρόνο που αυτή ζούσε με τον πρώτο της άνδρα, κάτι τέτοιο δεν αποδείχθηκε από την ανάκριση των ιεραρχών και ο Κουτρούλης βγήκε αθώος! Αυτές τις πληροφορίες μας τις δίνουν δύο πατριαρχικά «πιττάκια», που δημοσιεύθηκαν και φανερώνουν ότι η υπόθεση πήγαινε σε ομαλή και ευνοϊκή λύση για τους εραστές.
Μετά από αυτό ετελέσθη «του Κουτρούλη ο γάμος». Επί δεκαεπτά συναπτά χρόνια, η τοπική Μεσσηνιακή κοινωνία συζητούσε, αν θα γίνει ή όχι ο γάμος του κύρ-Ιωάννη του Κουτρούλη! Έτσι όταν επιτέλους έγινε αυτός ο γάμος, έγινε όπως ήταν αναμενόμενο άλλωστε το θέμα της ημέρας και όχι μόνο. Ο γάμος μετατράπηκε σε μεγάλο πανηγύρι. Έκτακτες διασκεδάσεις έγιναν και η διάρκεια της γιορτής ήταν πολύ μεγάλη. Οι παρευρισκόμενοι καλεσμένοι και οι υποστηρικτές του γαμπρού και της νύφης γλέντησαν με την ψυχή τους. Το γλέντι παρατράβηξε με πολύ θόρυβο και ακαταστασία, αφ΄ ενός σε πείσμα του πρώτου συζύγου που βασάνιζε τον Κουτρούλη και αφ΄ ετέρου για ικανοποίηση και τιμή του κυρ-Ιωάννη –δεύτερου γαμπρού- που πολλά έπαθε και πέρασε και άλλα τόσα ξόδεψε.
Τις επόμενες ημέρες στη Μεθώνη και στην ευρύτερη περιφέρεια της Μεσσηνίας οι γυναίκες στις ρούγες και οι περίεργοι στους καφενέδες, έλεγαν πλέον την περιβόητη φράση: «Έγινε του Κουτρούλη ο γάμος». Αυτή η φράση σήμερα έχει καταστεί συνώνυμη με την μεγάλη, θορυβώδη, λαϊκή εκδήλωση.
Και να θυμάστε πάντα, ότι ο επιμένων (και υπομένων ίσως) πάντα νικά, για χάρη της αγάπης!
